Με
αγωνιστική ώθηση από την Πρωτομαγιά του 1886, οπότε στις ΗΠΑ (με
επίκεντρο το Σικάγο) εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες βροντοφωνάζουν το
αίτημά τους για 8ωρη εργασία, οργανώνονται οι πρώτες απεργιακές
κινητοποιήσεις που αφορούν το χρόνο εργασίας και στην Ελλάδα: Το 1888,
καταγράφεται η πρώτη απεργία στην πόλη της Δράμας, με τους καπνεργάτες
να διεκδικούν 10ωρη εργασία. Στα έτη 1893-94, εργάτες στην Αθήνα ζητούν
8ωρο, κυριακάτικη αργία και κρατική προστασία για εργατικά ατυχήματα.
Στην Ελλάδα, η κατάκτηση του 8ώρου σημειώνει τα πρώτα σημαντικά
βήματά της στην περίοδο 1913-20. Η θεσμοθέτηση της Κυριακάτικης αργίας
έχει τις ρίζες της στους αγώνες των ετών 1908-10. Το ίδιο το δικαίωμα
του «συνέρχεσθαι» θεμελιώνεται στα 1914-20, οπότε τα επαγγελματικά
σωματεία πετυχαίνουν νομική, επίσημη αναγνώριση της υπόστασής τους.
Στο βαθμό που οι κατακτήσεις αυτές, του 8ώρου, της απεργίας, της
κυριακάτικης ανάπαυσης κλπ, λεηλατούνται, το σύνθημα «μας κλέβουν
κατακτήσεις ολόκληρου αιώνα», δεν είναι μια λογοτεχνική διατύπωση, ούτε
μια φράση που επικαλείται το συναίσθημα. Αποτυπώνει στην κυριολεξία το
ιστορικό πισωγύρισμα που διεκδικεί το μεγάλο κεφάλαιο στη χώρα,
επιχειρώντας απανωτά χτυπήματα στα εργατικά δικαιώματα με κεντρικό στόχο
του το χρόνο εργασίας.
Εντατικοποίηση και επέκταση του χρόνου εργασίας
Η εργοδοσία διαθέτει δύο τρόπους για να αντλήσει από τους
εργαζόμενους το μεγαλύτερο, γι’ αυτήν, κέρδος: είτε θα πιέσει τους
εργαζόμενους για πιο εντατική παραγωγή μέσα στο δοσμένο χρόνο εργασίας
τους, είτε θα αυξήσει, με πολλούς τρόπους, τον καθαυτό χρόνο εργασίας
τους. Εννοείται, με κάθε ευκαιρία, η εργοδοσία θα επιχειρήσει να
συνδυάσει τους δύο τρόπους. Το κέρδος του κεφαλαίου και η εργοδοτική
άνοιξη ταυτίζονται με ένα ανελέητο, χωρίς τέλος, «ξεζούμισμα» των
εργαζομένων.